
طراح ویلا در کویت
کویت کشوری در غرب آسیا است.کویت با کشورهای عراق و عربستان،دارای مرزهای خاکی و با ایران از راه خلیج فارس دارای مرزهای آبی است. بازرگانی کویت در قدیم بیشتر به دست ایرانیان به ویژه مردم بوشهر و خوزستان انجام میشد.
این کشور کـه از لحاظ وسعت از همهی همسایگانش کوچکتر و گاهی از یک استان آنها هم کم وسعت تر اسـت، اما آوازه اش در دنیا پیچیده است. کویت از لحاظ تقسیمبندی، دارای ۵ استان است که هریک از آنها توسط استانداری که از سوی امیر منصوب میشود، اداره میگردد.
این پنج استان عبارتند از: استان مرکزی (العاصمه)، استان الحولی، استان الاحمدی، استان الجهراء و استان الفروانیه. کویت پنجمین کشور غنی از لحاظ ذخایر نفتی است و آن قدر سرمایه دارد که توانسته به خوبی از پس مخارج و هزینههای مهاجران برآید. با این که کویت از نظر اقتصادی وضعیت خوبی دارد، اما باز هم میتوان گفت کاملا به صادرات نفتش وابسته است.
کویت و تغییرات
با توسعه سریع و شتابان کویت در پی کشف و استخراج نفت و سرازیرشدن درآمد حاصلِ از آن، بسیاری از جنبههای سنّتی این جامعه از جمله معماری سنّتی آن متروک شد و بهویژه خانههای قدیمی از میان رفتند. با این حال، در پی مداخله هنرمندان معمار در دهه ۱۳۴۰ش، نهضتی برای حفظ بافت قدیمی شهر کویت به ویژه بازار سوق و خانههای قدیمی در امتداد اسکله و رو به دریا پدید آمد.
به دنبال آن، برخی خانههای قدیمی اعیانی بازسازی و گاه تبدیل به موزه شدند، از جمله بیتالنصف (ساخته شده در سالهای ۱۲۴۳ـ۱۲۵۳) و بیتالبدر (ساخته شده در ۱۲۵۳ـ۱۲۶۳. بیتالبدر خانهای وسیع است با پنج حیاط که به ترتیب برای پذیرایی از مردان، به عنوان حیاط خصوصی، حیاط آشپزخانه، برای کسب و کار، و برای نگاهداری از چهارپایان استفاده میگردیدند. کف حیاط اصلی با آجرهای آهکیِ مربع شکل و کاشیهای وارداتی از عراق پوشیده شدهاست. این حیاط ایوانی قوسیشکل دارد و در بیرون خانه، متصل به دیوار و روبهروی دریا ، سکویی در امتداد طول خانه تعبیه شدهاست. در ۱۳۱۶ش، بخش جدیدی به سبک سنّتی به این خانه اضافه شد و در ۱۳۵۵ش به موزه تبدیل گردید.
طراحی نقشه ویلا
از تغییرات عمده در خانهسازی جدید، منسوخ شدن حیاط مرکزی و ظاهر شدن بالکن به ویژه در دهه ۱۳۳۰ش است.
در ۱۳۳۱ش/ ۱۹۵۲، شرکتی انگلیسی برای توسعه شهری کویت نقشهای کلان طراحی کرد که اجرای آن به تخریب بخش اعظم محلات قدیمی انجامید. اما این روند با شکلگیری نهضتی در دهه ۱۳۴۰ش، برای حفظ خانههای سنّتی، تا حدودی متوقف شد.
از نیمه دهه ۱۳۴۰ش تا اواسط دهه ۱۳۵۰ش، با وجود توسعه سریع و رشد اقتصادی، خانهسازی تحت تأثیر معماری مصر و لبنان قرار گرفت. که در آن معماری جدید غربی با برخی عناصر محلی همراه بود. در دهههای ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ش، نهاد ملیِ مسئولِ تهیه مسکن در کویت که در گذشته در امحای چادرنشینی میکوشید. و دههزار خانه مناسب برای بادیهنشینان تهیه کرده بود، برنامهای را برای تهیه مسکنِ متقاضیان و غلبه بر کمبود و فقدان مسکن در دستور کار قرار داد.
نمونه چشمگیر خانههای سنّتی خانه محمدالحَمَد است. که در دهه ۱۳۴۰ش ساخته شد و با وجود پیشینه نهچندان طولانی، به سبب داشتن نقشه و عناصر قدیمی، در زمره خانههای سنّتی محسوب میشود. تزیینات داخلی این خانه از جمله شامل نقوش هندسی رنگارنگ با چوب و شیشه، به موازات کتیبههای قرآنی بر دیوارهاست. که صنعتگران و هنرمندان سوری اجرا کردهاند.
این خانه از اواخر دهه، نیز خانهای اعیانی و سنّتی است. که در آن حیاط مرکزی و بهویژه ایوان .با طاقهای نعل اسبی حفظ شده و تأثیر معماری خانههای شمال افریقا به خصوص مراکش در آن محسوس است. اتاق پذیرایی و اصلی (دیوانیه) این خانه با اشیای نفیس عمدتاً ساخته دمشق، و مخدّههای دستباف و سوزندوزیِ شمال عراق آراسته شدهاست. و دیوارها نیز با طرحهای گیاهی و هندسی به صورت کندهکاری در چوب که با صدف پرشده (صدفکاری) و هریک اثری هنری محسوب میشود. تزیین یافتهاست.
شرکت ویلاسازی کویت
از دیگر خانههای سنّتی، خانه بهبهانی معروف به خانه سَدو (گلیم دستباف بادیهنشینان) است. که اکنون به موزه گلیمهای دستباف بادیهنشینان شهرت یافتهاست. این خانه رو به دریا، با دو ورودی است. نفوذ و تأثیر معماری هندی در این بنا مشهود است. بهویژه در قوس در ورودیِ سمتِ چپِ حیاط مرکزی. ایوان با طاقهای گوشهدار و نَه قوسی و ستونهایی که سرستونهای آن با نقشمایههای گیاهی تزیین شده. از دیگر ویژگیهای این خانه است.
رشد سریع شهرنشینی و تحول در معماری معاصر کویت. از جمله خانهسازی، در سی ساله اخیر فراتر تصور بوده و در تاریخ شهرنشینی مشابه نداشتهاست.
هماکنون در این کشور، خانههای ویلایی با مساحتهای پانصد تا هزار مترمربع ساخته میشود که ساختمایه بیشتر آنها بتن است. نمای خارجی نیز با آجر (که در داخل تولید میشود). سیمان، ماسهسنگ یا سنگ آهک یا مرمر یا تراورتن، که از اردن،لبنان،عربستان سعودی، یونان و ایتالیا وارد میشود پوشیده میگردد. چوب به سبب گرانی و کمدوامی در آب و هوای کویت، به ندرت در فضاهای داخلی، درها، چهارچوب و کرکرههای حفاظ پنجرهها به کار میرود و بهجای آن. بهویژه در ساخت چهارچوبِ پنجرهها از آلومینیومِ تولید داخلی استفاده میکنند.
ساخت ویلا در کویت
در طرحهای جدید خانهسازی، ضمن توجه به عناصر مدرن، ملاحظات فرهنگی نیز از سوی دولت اعمال و کوشش میشود. هیچ آپارتمانی به آپارتمان دیگر اشراف و دید نداشته باشد. در خانههای حیاطدار، حیاط با روش خاص ایجاد خمیدگی و پشتهسازی، ضمن تأمین نور، از بیرون دید ندارد. و تنها بخش گشوده آن رو به بیرون با صفحهای جمعشدنی بسته میشود.
مجتمعهای مسکونی به نحوی سازماندهی شدهان.د که نود تا صد خانواده در کنار همزندگی میکنند. و در استفاده از مرکز خریدی کوچک، مدارس،مساجد با یکدیگر مشترکاند. روی بامهای مجموعههای آپارتمانی، باغهایی ایجاد شدهاست. و در فضای داخلی مجتمع، اتومبیل امکان ورود ندارد .و برای پیادهروی و بازی کودکان فضای مناسبی تدارک داده شدهاست .
سخن آخر
کویت به خاطر دوری از سایر کشورهای عربی حوزهی خلیج فارس. بر عکس سایر این کشورها روح عربی خود را حفظ کرده و کمتر از آنها غربی شده است. برای همین پایتخت این کشور، یعنی شهر کویت، زرق و برق کمتری دارد. و در عوض پر است از معماری زیبای سنتی اسلامی، ساختمانهای مذهبی و غذاهای لذیذ عربی.