معماری پایدار چیست:
در دنیای امروز با صنعتی شدن و استفاده همیشگی از انرژی های مصنوع یکی از مهمترین دغدغه های بشر تامین انرژی با تعریف معماری پایدار می باشد. در دویست سال گذشته با پیشرفت تکلونوژی و نبود آگاهی در جوامع از ابعاد مختلف این موضوع منجر به بروز پیامدهای منفی همچون گرم شدن کره زمین و از بین رفتن منابع انرژی و از همه مهمتر افزایش آلودگی که نتیجه استفاده بیش از حد از سوخت های فسیلی شده است. برای جبران مشکلات زیست محیطی و لطمه های وارد شده، بشر چاره ای اندیشد و راهکارهایی برای صرفه جویی در مصرف انرژی را تعیین کرد که از جمله آنها معماری پایدار می باشد. استفاده از انرژی تجدید پذیر و پایدار همچون آب، خورشید، باد و… می تواند جایگزین خوبی برای سوخت های فسیلی باشد.
استفاده از این راهکار ها در ساخت بنا تکنیک معماری پایدار و یا معماری سبز را پدید آورد. در این روش طراحی بنا با توجه به محیط زیست و پایداری آن صورت می گیرد. مفهوم پایداری در معماری تنها ساخت سازهایی نیست که دارای مقاومت و طول عمر بالا باشند بلکه بنا باید شرایط حال محیط زیست را در نظر بگیرد و بر این اساس در تلاش برای رفع نیاز های خود باشد.
هدف اصلی معماری پایدار ایجاد شرایطی است که از محیط زیست محافظت کند و بنا خود را با شرایط موجود اقلیمی مطابقت دهد. معماری پایدار اهداف متعددی را شامل می شود که چند مورد به اختصار بیان می شود.
- استفاده از مواد اولیه و مصالح دوستدار محیط زیست
- طراحی هماهنگ مطابق با محیط زیست
- کاهش مصرف سوخت های فسیلی
- استفاده کردن از انرژی تجدیدپذیر اللخصوص انرژی خورشیدی برای جایگزینی سوخت های فسیلی
- به حداقل رساندن تاثیر آن بر محیط زیست اطراف
اهداف معماری پایدار در برگیرنده معیار های مختلفی است. که در همه آن ها استفاده درست از انرژی نکته اصلی می باشد. در معماری با طراحی درست و اصولی امکان بهره وری از انرژی امکان پذیر می باشد. در طراحی به سبک معماری پایدار باید مصرف انرژی کاهش داده شود به بیان دیگر باید از مقدار مصرف انرژی فسیلی کاسته شود و از جایگزین های مناسب با محیط زیست آب و خورشید استفاده کرد. به طور مثال معماری پایدار الگوهای طبیعی گردش هوا را به منظور تهویه مناسب و کاهش نیاز به گرما و سرما به طور طبیعی در طول شبانه روز مد نظر قرار می دهد. به بیان ساده تر این عمل موجب کاهش هزینه های گرمایشی, سرمایش و تهویه هوا می شود.
معماری سبز با الگو گرفتن از محیط زیست اطراف جهت حفظ کیفیت آب و کاهش مصرف آب و تولید فاضلاب انجام می شود. این الگوی معماری با ایجاد شرایطی امکان استفاده مجدد را فراهم می نماید. همچنین معماری پایدار بر حفظ کیفیت سیستم های آبی اطراف و به کار گیری مکانیسم های استفاده مجدد از آب متمرکز می شود.
استفاده مناسب از زمین به عنوان مکان مناسب برای توسعه بنا به منظور حفظ و نگهداری محیط زیست اطراف و استفاده از مواد و مصالح بومی می باشد. نگهداری بنا مرتبط با مکانیسم های مرسوم ساخت و ساز هزینه بالایی را دربر می گیرد و نیازمند مواد اولیه قابل توجهی می باشد. این نکته در معماری سبز استفاده از محصولات بومی تجدید پذیر و فلزات قابل بازیافت و رنگ های قابل بازیافت را ترویج می دهند. استفاده کردن از محصولات قابل بازیافت و تجدید پذیر علاوه بر اطمینان از عملکرد بالای طراحی و سازه از هزینه های نگهداری بلند مدت نیز کاهش می دهد.
معماری سبز منجر به کاهش اتلاف آب, مواد و انرژی در طول عملیات ساخت و ساز و بعد از آن می انجامد. بر این اساس معماری سبز روش های ساده و متعددی برای کم کردن میزان استفاده از محصولات و در نتیجه کاهش تولید ضایعات ارایه می کند.
معماران این حوزه در تلاش هستند تا انرژی های تجدید پذیر را وارد معماری کنند. به کارگیری انرژی خورشیدی و بیوگاز مثال هایی از فناوری انرژی تجدید پذیر می باشند. به همین دلیل طراحی باید بر اساس موقیعت جغرافیایی انجام گیرد تا از امکانات انرژی های تجدید پذیر در دسترس بهره کامل برد. کیفیت فضای داخلی بنا همواره بخشی از اصول معماری پایدار می باشد. معماری سبز باید نکاتی مثل فضای داخلی راحت با تأکید بر دما و تهویه مناسب طبیعی و استفاده نکردن از محصولات تجدید ناپذیر را در این اصل مد نظر قرار دهد.
معماری پایدار هماهنگی و همکاری بین رشته ای مختلف همچون سازه برق و مکانیک می باشد. علاوه بر مسایل زیبایی، تناسب، بافت و سایه و شرایطی که باید مدنظر قرارگیرد. طراحان باید به عوامل دراز مدت انسانی و اقتصادی توجه کند. نور خورشید بر جهت گیری ساختمان تاثیر به سزایی دارد و کشیدگی ساختمان در محور شرقی غربی میزان استفاده از حرارت خورشید رابه حداکثر می رساند. همینطور اهمیت به گردش سالیانه ارتفاع خورشید و جانمایی پنجره ها تاثیر گذار است. استفاده از ابزار سایه اندازی همانند برآمدگی ها و بیرون زدگی ها در بام ساختمان و سایه بان ها می تواند از نور غیر ضروری خورشید جلوگیری کند.
فرم کلی بنا باید به شکلی باشد که در اقلیم های سرد جریان باد را به اطراف و در اقلیم گرم به داخل ساختمان هدایت کند. استفاده از گیاهان و به طور کل المان های سبز می تواند بنا را از حرارت زیاد خورشید و باد های نا مطلوب محافظت کرده و در سیستم تهویه داخل ساختمان موثر باشد. استفاده از متریال با جرم حرارتی بالا د دیوار و سقف بنا باعث افزایش زمان انتقال حرارت بین فضای داخل و خارج می شود. استفاده از پوشش دو جداره باعث حرارت جذب شده خورشیددر طول روز و استفاده آن در شب می شود. همچنین رنگ ساختمان می تواند به جذب هر چه بهتر نور خورشید بیانجامد. اصولا از رنگ های روشن برای مناطق گرم و از رنگ های تیره برای مناطق سرد استفاده می شود. جنس ابعاد و محل قرار گیری بازشو ها در حرارات جذب شده توسط خورشید موثر می باشد. همینطور نوع شیشه و پروفیل می تواند تاثیر گذار باشد و در دراز مدت باعث کاهش هزینه مصرف انرژی در بنا می شود.